Trzemeszno. Pamiętali o Powstaniu Wielkopolskim

Już rano dnia następnego powstańcy zgrupowani w ochotniczej kompanii trzemeszeńskiej pod dowództwem mjr. Władysław Wleklińskiego opanowali pocztę, dworzec kolejowy i inne strategiczne punkty miasta. 29 grudnia Edmundowi Sędzierskiemu powierzono funkcję komendanta, zaś 5 stycznia kierowanie Strażą Ludową.

Trzemeszeńscy powstańcy po otrzymaniu broni i amunicji wzięli również udział w walkach o wyzwolenie m.in. Mogilna, Strzelna i Inowrocławia, wchodząc w skład kompanii gnieźnieńsko-wrzesińskiej, dowodzonej przez Pawła Cymsa. Były ofiary.

W starciu z pruskimi żołnierzami o inowrocławski dworzec zginęli Zygmunt Kołodziejczak i Stanisław Gallus, zaś Stanisław Ornatek zmarł kilka dni później w wyniku odniesionych ran. Powstańcy z grodu Kilińskiego uczestniczyli też w szlaku bojowym, wiodącym przez Żnin, Szubin, Rynarzewo do ustabilizowanego frontu na linii Noteci. W powstaniu śmierć poniosło 16 członków ochotniczej kompanii trzemeszeńskiej.

Powstanie Wielkopolskie, największe z polskich powstań narodowych, zakończonych sukcesem, dobiegło końca 16 lutego 1919 r., po podpisaniu rozejmu w niemieckim Trewirze. Kolejnym dokumentem, który zadecydował o powrocie niemal całej Wielkopolski do Polski, był pokojowy traktat wersalski z 28 czerwca 1919 r., kończący I wojnę światową, którego sygnatariuszami były państwami sprzymierzone oraz pokonane Niemcy.

Obchody 103. rocznicy powstania wielkopolskiego w Trzemesznie poprzedziła uroczystość na cmentarzu parafialnym. Przypomniano udział mieszkańców miasta i gminy w tym zwycięskim zrywie przeciwko pruskiemu zaborcy, a także złożono kwiaty i zapalono znicze pod Mauzoleum Powstańców Wielkopolskich, mogiłą powstańców i pod tablicą mjr. Mieczysława Palucha, urodzonego w Trzemżalu, który zdezerterował z armii niemieckiej i następnie zaangażował się w przygotowanie powstania wielkopolskiego. Dodajmy też, że obelisk poświęcony temu żołnierzowi przed kilku laty odsłonięto w Trzemżalu.

Wystawa plenerowa i "Trzemeszno, niespokojne miasto Powstańców" i wieczór patriotyczny pod taką samą nazwą zwieńczyły obchody rocznicowe, przygotowane przez dyrekcję domu kultury we współudziale miejscowych stowarzyszeń i fundacji. Dr Andrzej Leśniewski, jeden ze współautorów książki "Trzemeszno w dobie powstania wielkopolskiego 1918-1919", przybliżył sylwetki miejscowych powstańców, a także ich udział w szeregach ochotniczej kompanii trzemeszeńskiej. Z kolei Maciej Elantkowski z Muzeum Powstańców Wielkopolskich w Lusowie zaprezentował rekwizyty powstańcze. Natomiast w części muzycznej wystąpili artyści scen poznańskich Maria Załanowskaj, Karol Należyty i Konrad Drzynkowski.