Arcydzieła z piasku, czyli sypana tradycja w Stodołach [zdjęcia]

W - wydawałoby się prostej - czynności sypania piasku kryć mogą się odniesienia do niezwykle ciekawych tradycji i symboliki. Wiedzą o tym członkowie stowarzyszenia "Stodoły".

W Boże Ciało geometryczne piaskowe wzory pojawiły się na uliczce kujawskiej wsi w pobliżu Strzelna. Prezes stowarzyszenia Dawid Wawrzyniak wraz z Kornelią Kalińską, Olą Frankowską i Julią Grodziską uczennicami ze szkoły podstawowej w Stodołach zaintrygowali odtworzeniem prastarej tradycji. Niegdyś na kujawskich wsiach w czasie ważnych świąt dekorowano nie tylko ulice. Piaskowe dywany pojawiały się nawet w domach. W XIX wieku tradycja ciekawie wśród chłopów została zmodyfikowana: chłopki, zafascynowane ornamentami dywanów dworskich, próbowały naśladować tę geometrię w swoich izbach. Później, w czasie międzywojnia, zapewne w dzień przed Nocą Świętojańską, młode kobiety znaczyły piaskiem ścieżki. Kawalerowie przyciągani magnetyczna siłą ornamentu i symbolu mieli odnaleźć miłość.

Tak naprawdę tradycja ta ma archaiczny rodowód i zawiera ślady myślenia magicznego. Z jednej strony, do dziś co udowodniły wzory na ulicach Stodół wśród piaskowych kształtów dominują symbole siły natury i nieskończoności: kwiaty, spirale, drzewa życia, liście, ósemki, okręgi. Z drugiej jednak strony, zderzenie żywiołu powietrza i ziemi ustawia człowieka jako istotę słabą i chwilową. Rozsypywany piasek, jak w klepsydrze, dąży ku ziemi. Potem całkowicie zależny już jest od powietrza, a przez to efemeryczny.

Wracając do Stodół: co ciekawe, etnografka Olga Mulkiewicz, badająca sprawę zdobienia piaskiem, wspomina, że ornamanty na Kujawach przenoszono właśnie m.in. z okolic Strzelna. W takim ujęciu, czwartkowe dekorowanie ulicy i terenu wokół ołtarza na Boże Ciało jest powrotem do rdzennych tradycji kujawskiej wsi.

Stowarzyszenie "Stodoły" - Ośrodek Działań Twórczych, wnikając w treść własnej wsi, kreatywnie przygotowuje się teraz do Norbertańskich Dni Strzelna. Na terenie ogrodu klasztornego, w cieniu romańskiej rotundy na wzgórzu św. Wojciecha, powstanie mała słowiańska wioska.

ŁUKASZ OLIWKOWSKI

Protest w Strzelnie. Mieszkańcy żądają obwodnicy: